9 juni 2022 Promotie Wessel van Leeuwen: “Stress granules and Sec bodies, from Drosophila to mammalian cells” Terug naar nieuws Wessel van Leeuwen – uit de groep van Catherine Rabouille – heeft op 9 juni 2022 met succes zijn proefschrift “Stress granules and Sec bodies, from Drosophila to mammalian cells” verdedigd. Tijdens zijn onderzoek richtte hij zich op cellulaire stress, wat veroorzaakt wordt door schadelijke in- of externe factoren. Van Leeuwen verdiepte zich in de vorming en inhoud van specifieke aggregaten die belangrijke moleculen moeten beschermen tijdens periodes van stress in de cel. Hij deed dit door twee typen aggregaten te bestuderen; stress granules en Sec lichaampjes in fruitvlieg- en zoogdiercellen. Van Leeuwen identificeerde verschillende RNA moleculen die aanwezig zijn in de stress granules. Bovendien heeft hij als eerste de vorming van Sec lichaampjes in zoogdiercellen kunnen bevestigen. Deze informatie biedt een basis die onderzoekers kunnen gebruiken om de functie van stress aggregaten verder te bestuderen en te begrijpen. Wanneer cellen worden getriggerd door factoren die schadelijk zijn voor de cel, doen die cellen een overlevingspoging door middel van een stressreactie. Het in gang zetten van dit proces zorgt voor verschillende moleculaire veranderingen, waaronder de samenklontering van grote moleculen. Deze structuren, stressassemblages genoemd, hebben geen membraan. Dit wijkt af van de meeste andere structuren in de cel, die een membraan hebben om hun inhoud van de rest van de cel te scheiden. Zodra de signalen die de stressrespons in gang hebben gezet zijn verdwenen, worden de stressassemblages snel ontbonden en kunnen de vrijgekomen moleculen weer worden gebruikt in de normale processen in de cel. Tijdens zijn promotieonderzoek probeerde Van Leeuwen een beter beeld te krijgen van stressassemblages in fruitvlieg- en zoogdiercellen. Door verschillende strategieën te gebruiken heeft hij nieuwe eigenschappen van twee typen stressassemblages kunnen achterhalen: Sec lichaampjes en stress granules. TRIBE om RNA-inhoud te bestuderen De eerste stap in Van Leeuwens onderzoek was de identificatie van RNA-moleculen in stress granules. Hiervoor maakte hij gebruik van TRIBE: een geavanceerde techniek die onderzoekers kunnen gebruiken om RNA-moleculen in stress granules te labelen. Een groot voordeel van deze strategie was de mogelijkheid om individuele cellen en kleine hoeveelheden weefsels te bestuderen. Dit gaf een gedetailleerd inzicht in de RNA-inhoud van stress granules in verschillende cellen. Bovendien bewees Van Leeuwen met deze experimenten dat TRIBE een goede techniek is om dit te onderzoeken. Dit biedt perspectieven om ook de RNA-inhoud van andere stressassemblages te bestuderen. Sec lichaampjes in zoogdiercellen In eerder onderzoek naar Sec lichaampjes is voornamelijk gebruik gemaakt van fruitvliegcellen. Van Leeuwen vroeg zich daarom af of cellen van zoogdieren op vergelijkbare wijze reageren op stresssignalen en Sec lichaampjes vormen. In zijn proefschrift geeft hij het eerste bewijs dat zoogdiercellen inderdaad in staat zijn om deze stressassemblages te vormen. Bovendien toont hij aan dat deze Sec lichaampjes en die in fruitvliegcellen vergelijkbare eigenschappen hebben. “Geloof in jezelf” Van Leeuwen beschrijft zijn PhD-jaren als een mengeling van zowel spannende momenten als tegenslagen. Hij benadrukt echter de goede herinneringen: “Over het algemeen heb ik veel geleerd en ben ik trots op de behaalde resultaten. De grootste hoogtepunten van mijn traject waren grotendeels vóór de COVID-situatie; de PhD-retreat, masterclass en discussies over wetenschap met collega’s heb ik altijd leuk gevonden. Ik heb vriendelijke mensen ontmoet en leuke tijden met ze beleefd!” Hoewel een PhD soms zwaar kan zijn, geeft Van Leeuwen andere studenten het advies om je hoofd koel te houden: “Geloof in jezelf en in je eigen ideeën. Geef niet op en zet door tot je alles hebt geprobeerd.” Wessel van Leeuwen werkt momenteel als Data Scientist voor Global Factories in Den Haag. Hier verwerkt en analyseert hij data van machines die worden gebruikt voor het verpakken en verifiëren van medicijnen bij apotheken.
