Promotie Christa van der Veen: “Regulatie van Wnt-signaaltransductie”

Om een volledig organisme te vormen, moet de eerste cel zich steeds opnieuw vermenigvuldigen. Vervolgens moeten de cellen gestuurd worden om hun bestemming te vinden en hun specialisatie te leren kennen. De Wnt-signaalroute speelt een belangrijke rol in dit proces. Dit begint met de binding van een Wnt eiwit aan een receptorEen eiwit waaraan andere eiwitten kunnen binden. De binding van een eiwit aan een receptor activeert een specifieke reactie in de cel. op het membraan van de cel. Dit resulteert meestal in de activering van de ‘canonical’ of de ‘non-canonical’ signaalroute. De eerste, de ‘canonical’ route, beïnvloedt de activatie van bepaalde delen van het DNA. Daarentegen reguleert de ‘non- canonical’ route het cytoskeletHet skelet van de cel. Het cytoskelet bepaalt de vorm van de cel en kan ervoor zorgen dat de cel in een bepaalde richting beweegt. van de cel, waardoor de cel zich kan verplaatsen. Tijdens haar PhD heeft Van der Veen geprobeerd de Wnt-signalering beter in kaart te brengen. Zij richtte zich hiervoor in het bijzonder op de ‘non- canonical’ Ror receptor, in C. elegans, een kleine rondworm die vaak in fundamenteel onderzoek wordt gebruikt.

Verrassend resultaat

De Ror-receptor maakt deel uit van de non-canonical Wnt-signaalroute en beïnvloedt daarmee het cytoskelet. Van der Veen bestudeerde deze receptor om de precieze rol ervan bij de migratie van cellen te achterhalen. Ze ontdekte dat activatie van Ror niet alleen leidde tot verplaatsing van de cellen zelf, maar ook tot de verspreiding van Wnt-eiwitten. Dat gold specifiek voor twee Wnt-eiwitten die verplaatsten naar de achterkant van C. elegans. Van der Veen: “Het was eigenlijk een verassing dat we ontdekten dat Ror-receptoren niet alleen invloed hebben op migratie van cellen, maar ook op de verspreiding van eiwitten. Dat kan van belang zijn bij kankeronderzoek, omdat al eerder is gebleken dat Ror-receptoren tumorgroei bevorderen.”

Daarnaast bestudeerde Van der Veen Hox-transcriptiefactorenEiwitten die specifieke genen activeren door te binden aan het DNA.. De activatie van deze genen resulteert in de migratie van de cellen naar de achterkant van de worm. Verder ontdekten de onderzoekers dat Hox-eiwitten de activiteit van bepaalde componenten van de Wnt-signaalcascade beïnvloeden, hoewel ze zelf geen deel uitmaken van de Wnt-route.

Hoogtepunten

Van der Veen omschrijft haar promotietraject als een ‘mix van veelal positieve maar ook enkele negatieve resultaten’. Ze noemt een paar hoogtepunten: “Een van de hoogtepunten was zeker de International Worm meeting die ik in Los Angeles heb bijgewoond. Ook alle mensen die ik heb ontmoet bij activiteiten en borrels hebben mijn tijd bij het Hubrecht Instituut echt heel leuk gemaakt!”

Nu haar tijd bij het Hubrecht Instituut erop zit, gaat Van der Veen haar promotie vieren: “Mijn verdediging en mijn verjaardag liggen toevallig heel dicht bij elkaar, dus ga ik beide gelegenheden tegelijk vieren tijdens een feestje met vrienden en familie.”