NWO M-subsidie voor Jeroen Bakkers

Terug naar nieuws

Jeroen Bakkers, groepsleider bij het Hubrecht Instituut, heeft een M-subsidie ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Deze subsidie biedt hem en zijn onderzoeksgroep de mogelijkheid om verder te onderzoeken hoe de links-rechts asymmetrie van het hart ontstaat tijdens de ontwikkeling van de zebravis. Dit kan ons niet alleen meer leren over ernstige aangeboren hartafwijkingen bij mensen, maar zal ook nieuwe fundamentele kennis opleveren over de ontwikkeling van asymmetrische structuren bij organismen in het algemeen.

Links en rechts

In de natuur zijn veel voorbeelden van links-rechts asymmetrie te vinden: van de draairichting in de spiraalvorm van slakkenhuizen en de ranken van klimplanten, tot de menselijke handen en de positionering van onze inwendige organen. Wetenschappers begrijpen de onderliggende mechanismen van deze asymmetrie nog niet goed. De Bakkers groep hoopt meer te leren over weefselasymmetrie door de vorming van het hart te onderzoeken in zebravisembryo’s. Tijdens de embryonale ontwikkeling van zebravissen, en die van andere gewervelde dieren, is de hartbuis in eerste instantie een symmetrische structuur. Deze ondergaat daarna een kromming, wat leidt tot links-rechts asymmetrie. De onderzoekers gaan de genen en mechanismen bestuderen die dit proces aansturen.

Asymmetrie onderzoeken

De Bakkers groep bouwt voort op eerder onderzoek naar links-rechts asymmetrie, waarbij werd aangetoond dat er een links-rechts orgaan bestaat in embryo’s van gewervelde dieren. Dit orgaan is verantwoordelijk voor het activeren van verschillende genen aan de linker- en rechterkant van het embryo, waardoor asymmetrische genexpressiepatronen ontstaan. Hierdoor worden organen met de juiste links-rechts oriëntatie aangelegd. Daarnaast lijken onderdelen van het actine-cytoskelet in cellen ook een rol te spelen. Het is alleen nog onbekend hoe deze verschillende mechanismen met elkaar samenwerken om asymmetrische organen te vormen. Dat is wat Bakkers graag verder wil onderzoeken. Dit onderzoek kan ons meer leren over de ontwikkeling van het hart en over hartafwijkingen bij pasgeboren baby’s. Daarnaast is nieuwe fundamentele kennis over asymmetrie in de natuur waardevol voor de vakgebieden van de evolutionaire en ontwikkelingsbiologie.

Over de NWO M-subsidie

NWO Open Competitie domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) M-subsidies zijn bedoeld voor innovatief, nieuwsgierigheidsgedreven, fundamenteel onderzoek. Tijdens deze subsidieronde werden in totaal 84 aanvragen beoordeeld, waarvan er 21 zijn toegekend.

Jeroen Bakkers is groepsleider bij het Hubrecht Institute en hoogleraar Moleculaire Cardiogenetica bij het UMC Utrecht.