25 februari 2020 ENW-GROOT beurzen van NWO voor vijf Hubrecht onderzoekers Terug naar nieuws ENW-GROOT beurzen van NWO zijn toegekend aan vier grote consortia waar onderzoeksgroepen van het Hubrecht Institute bij betrokken zijn. Subsidies binnen het NWO Open Competitie ENW – GROOT-programma zijn bedoeld voor consortia waarin onderzoeksgroepen door samenwerking meerwaarde creëren. Pacing the heart; studying the underlying principles of biological pacemakers Veel mensen lijden aan een trage hartslag. De natuurlijke pacemaker van het hart – de sinusknoop – werkt dan niet goed. Dit project onderzoekt de basisprincipes achter de opbouw van een robuuste en regelmatig werkende sinusknoop. Met die kennis gaan we een pacemaker bouwen uit menselijke stamcellen. We bestuderen de ontwikkeling en werking van de sinusknoop in vissen en muizen en toetsen het verkregen inzicht met wiskundige modellen. In de toekomst hopen we met deze kennis defecte sinusknopen te gaan repareren met gentherapie. De gekweekte pacemakers komen van pas bij studies naar trage hartslag en bij het testen van medicijnen. Bij dit project is Jeroen Bakkers betrokken. Het project wordt geleid door Vincent Christoffels van de Universiteit van Amsterdam. Jeroen Bakkers is groepsleider bij het Hubrecht Institute en hoogleraar Moleculaire Cardiogenetica bij het UMC Utrecht. ~~~~~ Resolving the fundamental building principles of the genome Het wordt steeds duidelijker dat de driedimensionale organisatie van DNA in een cel de functionaliteit van dit DNA bepaalt. De processen van aflezen, kopiëren en herstellen van DNA zijn allemaal nauw verbonden met de 3D-structuur. Dit project onderzoekt welke aspecten bepalend zijn voor de structuur van chromosomen in de drie domeinen van leven (bacteriën, archaea en eukaryoten) en hoe chromosoomstructuur genactiviteit bepaalt, zowel in de reageerbuis als in levende cellen. Zo gaan we de ontwerpprincipes van chromosomen ontrafelen en achterhalen hoe chromosoomstructuur een bepalende rol speelt in het ontstaan van ziektes. Bij dit project is Wouter de Laat betrokken. Het project wordt geleid door Remus Dame van de Universiteit Leiden. Wouter de Laat is groepsleider bij het Hubrecht Institute, hoogleraar Biomedische Genomica bij het UMC Utrecht en Oncode Investigator. ~~~~~ Single Cell Analysis of Animal Development Alle cellen in ons lichaam bevatten een complete en identieke handleiding, het genetische materiaal. Daarin staat de volledige informatie voor onze levensprocessen. Toch gaan cellen totaal verschillende richtingen op; de een blijft een stamcel, een ander wordt een gespecialiseerde zenuwcel. Hoe weet een cel wat te worden? Welke beslissingsprocessen zitten hierachter? Een onderzoeksteam met uiteenlopende specialisaties gaat intensief samenwerken om cellulaire beslissingen te begrijpen. Ze zetten gedetailleerde moleculaire metingen aan ontwikkelende cellen om in een voorspellend computermodel. Het verkregen inzicht gaat helpen cellulaire beslissingen te controleren om daarmee regeneratie te stimuleren en kanker te stoppen. Bij dit project is zijn Rik Korswagen en Alexander van Oudenaarden betrokken. Het project wordt geleid door Sander van den Heuvel van de Universiteit Utrecht. Rik Korswagen is groepsleider bij het Hubrecht Institute en hoogleraar Moleculaire Ontwikkelingsgenetica bij de Universiteit Utrecht. Alexander van Oudenaarden is directeur van het Hubrecht Institute, groepsleider, hoogleraar Kwantitatieve Biologie van Genregulatie bij het UMC Utrecht en de Universiteit Utrecht en Oncode Investigator. ~~~~~ Organoids in time Onze darmen doen meer dan we denken: naast voedsel opnemen maken ze bijvoorbeeld ook hormonen en onderdrukken ze infecties. Deze cruciale functies zijn echter obscuur gebleven omdat de verantwoordelijke cellen zeer zeldzaam zijn en snel veranderen. Dit project gaat mini-darmen met immuun cellen genereren, waardoor ze direct onder de microscoop gevolgd kunnen worden. Met deze aanpak kunnen we begrijpen hoe deze cellen samenwerken en kunnen we medicijnen testen zonder patiënten er aan bloot te stellen. Dit is belangrijk voor fenomenen variërend van obesitas tot immuunziektes, bacteriële infecties, allergieën en depressies. Bij dit project is Hans Clevers betrokken. Het project wordt geleid door Jeroen van Zon, van AMOLF. Hans Clevers is groepsleider bij het Hubrecht Institute en het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie, hoogleraar Moleculaire Genetica bij het UMC Utrecht en de Universiteit Utrecht, en Oncode Investigator.
