Jozef Steiner Award voor Jacco van Rheenen

De geboorte van darmkankercellen voor het allereerst in beeld: welke invloed heeft voeding?

Kanker wordt voor een deel bepaald door leefstijl. Zo lijkt er een verband te zijn tussen bepaalde voeding en kanker in de darm. Maar hoe werkt dit precies? Wanneer groeit een gezonde darmcel ineens uit tot een tumor? Biofysicus Jacco van Rheenen van het Hubrecht Instituut te Utrecht ontvangt de Jozef Steiner Award om deze vragen te gaan beantwoorden. Het prijzengeld bedraagt ca. 1 miljoen euro. De Jozef Steiner Award is opgezet om excellent onderzoek naar kanker te stimuleren.

Uit eerder onderzoek is gebleken dat kankercellen in de darm kunnen ontstaan uit stamcellen die hun tumorsuppressor-gen, genaamd APC, hebben verloren. Echter, niet elke stamcel die APC verliest wordt een tumorcel: er zijn verschillende mechanismen in de darm om deze zieke cellen toch weer kwijt te raken. De hypothese is nu, dat voeding een invloed heeft op deze beschermingsmechanismen.

De manier waarop van Rheenen deze processen in kaart wil brengen is uniek. Met behulp van invitral imaging in muizen wil hij letterlijk live de kankercellen zien ontstaan en volgen, terwijl ze ofwel overleven en een tumor vormen, ofwel weer afgestoten worden door de beschermingsmechanismen. De muizen zullen hierbij een schaars dieet of juist een vetrijk dieet krijgen. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat deze diëten een invloed hebben op o.a. het aantal stamcellen, maar de manier waarop dit doorwerkt in het vormen van kanker zal nu voor het eerst echt in beeld gebracht worden.

In deze video kan je zien hoe stamcellen nieuw darmweefsel vormen en hoe tumorcellen ontstaan als de stamcellen hun APC-gen verliezen: