ERC Advanced Grants voor Alexander van Oudenaarden en Takashi Hiiragi

Beide groepsleiders ontvangen tot 3 miljoen euro voor hun projecten. De samenvattingen van hun projecten zijn hieronder te lezen.

Van Oudenaarden: eiwitproductie meten in individuele cellen

Eiwitten zijn essentieel voor cellen. De typen eiwitten die aanwezig zijn in een cel bepalen onder andere de vorm, activiteit en functie van de cel. Huidcellen produceren bijvoorbeeld andere eiwitten dan levercellen.
Eiwitproductie vindt plaats in twee stappen: transcriptie en translatie. Tijdens transcriptie wordt een deel van het DNA in de cel gelezen en gekopieerd door de cel. Tijdens translatie fungeren deze kopieën – zogenoemde mRNA moleculen – als recepten. De eiwitfabrieken van de cel, de ribosomen, gebruiken deze recepten om de eiwitten te maken die de cel nodig heeft.

Het lab van Alexander van Oudenaarden ontwikkelde recent een techniek waarmee ze translatie kunnen meten in individuele cellen. Met andere woorden, deze techniek maakt het mogelijk om te meten hoeveel eiwitten worden geproduceerd per cel. In hun nieuwe project zal de groep nieuwe methoden ontwikkelen die nog gedetailleerdere metingen kunnen doen in individuele cellen. Daarmee kunnen de onderzoekers dan bijvoorbeeld de efficiëntie van ribosomen meten. Met deze technieken zal de groep gedetailleerde inzichten bieden in het proces van translatie.

Hiiragi: coördinatie van ontwikkeling in ruimte en tijd

Tijdens verschillende fases van de ontwikkeling van embryo’s, veranderen cellen van plaats en vorm. Het doel van de Hiiragi groep is om te achterhalen hoe embryonale ontwikkeling is gereguleerd en hoe cellen ‘weten’ waar in het embryo ze moeten zijn op een bepaald moment. De groep onderzoekt dit coördinatiemechanisme in muizenembryo’s die aan het innestelen zijn in de baarmoeder.

Hiiragi en zijn collega’s ontwikkelden eerder 3D microscopieën waarmee ze kunnen visualiseren hoe de cellen van een vroeg embryo geleidelijk ontwikkelen. In hun nieuwe project zullen ze de regulatie van deze ontwikkeling onderzoeken terwijl het embryo en de baarmoeder op elkaar reageren. Op cellulair niveau, zullen ze zich richten op de regulatie van celdeling en groei. Zodra het embryo ontwikkeld is, hopen de onderzoekers te ontdekken hoe de grootte van het embryo wordt gereguleerd en hoe dit bepaalt wanneer bepaalde ontwikkelingsprocessen starten. Tot slot, zullen ze onderzoeken hoe de interacties tussen het embryo en de baarmoeder deze processen beïnvloeden.

European Research Council

Het European Research Council (ERC) kent beurzen toe aan individuele wetenschappers van alle nationaliteiten en leeftijden op basis van wetenschappelijke excellentie. De Advanced Grants worden specifiek toegekend aan gevestigde onderzoekers die hun eigen onderzoeksgroepen leiden en een baanbrekend, risicovol project willen ondernemen.