Darm beschikt over grotere reddingsbrigade dan voorheen gedacht

Onderzoekers van het Hubrecht Instituut uit Utrecht hebben ontdekt dat de darm beschikt over een groter regeneratief vermogen dan voorheen gedacht. De voorlopers van de enterocyten, de cellen die het overgrote deel van de darm bevolken, blijken weer terug te kunnen keren naar het stamcelstadium. Deze ontdekking biedt aanknopingspunten voor verder onderzoek naar de plasticiteit en regeneratie van de darmen, zoals bij beschadiging ten gevolge van ziekte. Het onderzoek wordt deze week gepubliceerd in Cell Stem Cell.

De bekleding van de menselijke darm vernieuwt zich onafgebroken en met hoge snelheid. Op deze manier beschermt de darm zichzelf tegen ontstekingsprocessen en chemische en biologische invloeden van de aanwezige enzymen en bacteriën. De vernieuwing van de darmen vindt haar oorsprong in stamcellen die aanwezig zijn in de zogenaamde crypten van de darm. De nieuwgevormde cellen verlaten de crypte en bevolken de darmvlokken als gespecialiseerde cellen zoals enterocyten en diverse secretoire cellen. Uit onderzoek blijkt nu dat wanneer de stamcellen in de crypte door beschadiging niet meer functioneren, de stamcelfunctionaliteit kan worden overgenomen door de voorlopers van enterocyten.

Eerder onderzoek heeft al aangetoond dat de voorlopers van de secretoire cellen in staat zijn om terug te keren naar het stamcelstadium. Echter, deze secretoire cellen beslaan slechts een klein percentage van de totale bevolking van onze darmcellen. Onder leiding van Hans Clevers heeft onderzoeker Paul Tetteh nu aangetoond dat de voorloper van de meest aanwezige voedselverwerkingscel, de enterocyt, ook over deze mogelijkheid beschikt. In zijn ontwikkeling naar een gespecialiseerde cel kan de voorloper van de enterocyt terugkeren naar de basis om de disbalans in stamcellen te corrigeren.

Het grote reservoir van cellen in de darm die de potentie hebben om de stamcelfunctie over te nemen laat zien dat de plasticiteit van de darm vele malen groter is dan voorheen werd gedacht. Dit is mogelijk interessant voor verder onderzoek naar het herstel van de darmen bij bijvoorbeeld (chronische) ontstekingsziekten als de ziekte van Chron.